Yapı Denetim Kanunu Özet Ders Notu

YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN

• • 4708 sayılı yapı denetim kanunu 13.08.2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
  • Kanunun asıl hedefi can ve mal güvenliği temindir.
  • Kanun kapsamı dışında tutulan yapılar: 3194 sayılı İmar Kanunun 26. Maddesinde belirtilen yapılar ve 27. Maddesinde belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar.
  • Ve 27. Maddede geçen yapılar:
    • Kamu kurumlarının yapacakları yapılar
    • Tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar
    • TSK’nın gizlilik arz eden yapıları
    • Köylerde bakkal, mavav, berber gibi ihtiyaç için yapılan yapılar
    • Zemin kattan itibaren 2 katı ve inşaat alanı 200 m2 geçmeyen müstakil yapılar
    • Entegre tesis olmayan tarım ve hayvancılık yapıları
    • Köy yerleşke alanında, iskan dışı alanlarda nüfusun 5000 altında olan belediyelerin  beledi ve mücavir alan sınır içinde bodrum ve çatı arası hariç 500 m2’yi ve 2 katı geçmeyecek konut yapıları

• Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
• Yapı hasarı karıştırılabilir. Yapı hasarı kullanımdan dolayı değil imalat sırasında oluşan kusurlardan dolayı oluşur.
• Yapı sahibi yapım işi için anlaşma yaptığı yapı müteahhidini vekil tayin edemez.
• Yapı denetim firması yapı denetimini üstlendiği binaya ait bilgileri ruhsat düzenlenme tarihinden 7 gün içinde bakanlığa bildirir.
• Yapı denetim kuruluşları kusurları oranında sorumludurlar. Bu sorumluluğun süresi yapı taşıyıcı sisteminden dolayı 15 yıl taşıyıcı olmayan diğer kısımlar için ise 2 yıldır. (sınavda çıktı)
• Yapı denetim kuruluşu ve denetçi mimar ve mühendislerin denetim faaliyeti dışında başka ticari faaliyette bulunamaz. Bulunursa 5000 TL para cezası vardır.
• Yapı denetim hizmeti; yapı denetim kuruluşu ile yapı sahibi veya vekili arasında akdedilen hizmet sözleşmesi hükümlerine göre yürütülür. Yapı sahibi, yapım işi için anlaşma yaptığı yapı müteahhidini vekil tayin edemez.
• Yapı denetim kuruluşlarının nama yazılı ödenmiş sermayelerinin tamamının, mimar veya mühendislere ait olması zorunludur.
• Yapı denetim kuruluşu denetim faaliyeti dışında başka ticari faaliyette bulunamaz.

Yapı Denetim Komisyonları ve Görevleri

• İl Yapı Denetim Komisyonları, yapı denetim kuruluşlarına izin belgesi verilmesi hariç Kanunda belirtilen diğer görevleri yapar.
• İşlemlerin kontrolü için bakanlıkta Merkez Yapı Denetim Komisyonu, illerde İl Yapı Denetim Komisyonu kurulur.
• Merkez Yapı Denetim Komisyonu: Bakanlık personeli arasından 1 başkan olmak üzere 7 üyeden oluşur.
• İl Yapı Denetim Komisyonu: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün teklifi üzerine biri başkan olmak üzere 5 üyeden oluşur.
• İl Yapı Denetim Komisyonları yapı denetim firmalarına kuruluş izni veremez.
• Yapı denetimi hizmet sözleşmesine yapı sahibinin uymaması durumunda yapı tatil tutanağı düzenlenir ve inşaat durdurulur. Durdurma en çok 1 yıl için yapılabilir.
• Yapı denetime ödenecek hizmet bedeli yapı yaklaşık maliyetinin %1,5 inden az olamaz. Bu bedelin altında bir bel kabul edilirse yapılan tüm sözleşme bedellerinin toplamının %3 kadar para cezası verilir.
• Hizmet bedeli oranı yapım süresi 2 yılı aşan iş için yıllık %5 artırılır ve yapım süresi ve yapım süresi 2 yıldan daha az olan işler için %5 azaltılır. Bu bedelde kdv ve laboratuvarda yapılan test maliyetleri dahil değil.
• Toplam inşaat alanı bin m2’yi (dâhil) geçmeyen yapıların denetim hizmeti bedelinin, yapı sahibi tarafından yapı denetim hesabına defaten yatırılması esastır.
• Müteakip bölümün hizmet bedeli yatırılmadığı takdirde, yapı denetim kuruluşunca yapı faaliyet durdurma tutanağı ile seviye tespit tutanağı tanzim edilerek, tanzim tarihinden itibaren üç iş günü içinde ilgili idareye bildirimde bulunulur.
• Yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedeli, Endüstri Bölgeleri, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Organize Sanayi Bölgeleri, Serbest Bölgeler ve Sanayi Siteleri onaylı sınırı içerisinde yer alan tüm yapılar için %75 indirimli uygulanır.
• Yapı denetim hizmet bedeli yapı denetim kuruluşlarının hizmet bedellerinin ödenmesinde kullanılmak üzere yapı sahibince il muhasebe birimlerinde açılacak hesaba yatırılır. Yatırılan tutarların %3 ruhsatı veren idarenin %3 bakanlık bünyesinde bulunan döner sermaye işletmesinin hesabına aktarılır.
• Yapı denetim firmasının veya görevlilerinden birinin işten ayrılması durumunda 6 iş günü içinde bakanlığa ve ilgili bakanlığa bilgi verilir.
• Yapı denetim kuruluşlarından, (i) 4708 Sayılı Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri anlaşılanlar, (ii) son üç yıl içerisinde üç defa olumsuz sicil alanlar, (iii) 4708 Sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin son fıkrası (başka ticari faaliyette bulunma) ile 6’ncı maddesinin birinci fıkrası (Yapı denetim kuruluşunda görev alanların, görevden ayrıldıklarının Bakanlığa bildirilmesi) hükümlerine aykırı hareket ettiği belirlenenlerin denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmi Gazetede ilan edilir ve sicillerine işlenir.Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına neden olan yapı denetim kuruluşunun mimar ve mühendisleri, bu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaz. Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir.
• İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendisleri başka bir yapı denetim kuruluşunda görev almaları halinde, görev aldıkları bu kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir. Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşu hakkındaki bu karar ilgili idareye bildirilir ve denetimini üstlendiği yapıların devamına izin verilmez. Bu durumda, yapım faaliyetine devam edilebilmesi için yapı sahibince başka bir yapı denetim kuruluşunun görevlendirilmesi zorunludur.
• Bu Kanun hükümlerinin uygulanması sırasında, yapı denetim kuruluşunun icrai veya ihmali davranışla görevini kötüye kullanan ortakları, yöneticileri, mimar ve mühendisleri, yapı müteahhidi, proje müellifi gerçek kişiler ile laboratuvar görevlileri, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
• Yapı denetim kuruluşunun ortak ve yöneticileri, mimar ve mühendisleri ile laboratuvar görevlileri bu Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları halde yapmış gibi veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenlemeleri halinde Türk Ceza Kanununun resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.
• Yapı denetim kuruluşunun izin belgesi alma aşamasında gerçeğe aykırı belge düzenlendiğinin izin belgesi verildikten sonra anlaşılması halinde, izin belgesi derhal iptal edilir. Bu Kanuna aykırı fiillerden dolayı hükmolunan kesinleşmiş mahkeme kararları, Cumhuriyet başsavcılıklarınca Bakanlığa ve mimar ve mühendislerin bağlı olduğu meslek odalarına bildirilir.
• Yapı denetim firmalarında çalışan denetçi mimar ve müh. üst üste 3 kere ceza alması durumunda belgeleri iptal edilir ve 3 yıl görev alamazlar. Aynı hata teknik personel tarafından yapılırsa 3 yıl boyunca başka yapı denetim ve laboratuvarlarda iş alamaz.
• Para cezalarına 15 gün içinde idari mahkemesine itiraz edilebilir.
• Yeni iş almaktan men cezası resmi gazetede ilan edilir.
• Yapı denetim firmasına men cezası verilmesi durumda firmada yer alan diğer işlerin devamına engel değildir ancak işlere devam edilebilmesi için yapı denetim firmasının değişmesi gerekmektedir
• Cezalar: Görevin kötüye kullanılması durumunda 6 aydan 3 yıla kadar hapis.
• Evrakta sahtecilik Türk Ceza Kanununa göre yargılanır.
• Bir yapı denetim firmasının denetleyebileceği toplam yapı inşaat alanı 360.000 m2’dir.
• Yapı denetim firmasında olması gereken asgari personeller; Uygulama ve Denetçi mimar, inşaat, elektrik ve makine müh. denetçi inşaat müh.,
• Faaliyete geçebilmeleri için verilen izin belgesi 3 yıl için geçerlidir.
• Yapı denetimi hizmetinin süresi, sözleşmenin imzalandığı tarihten denetlenen yapı için yapı kullanma izninin alındığı tarihe kadar geçen süredir.
• Yapı ruhsatı alındıktan sonra iki yıl içinde inşaata başlanmadığı veya başlandığı halde, başlama müddeti ile birlikte beş yıl içinde yapı bitirilemediği ve bu süre içerisinde ruhsat yenilenmediği takdirde, yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu arasında akdedilen sözleşme başkaca bir bildirime gerek kalmaksızın kendiliğinden sona erer.

• Yapı denetim kuruluşunca, iş bitirme tutanağının ilgili idareye verilmesini müteakiben, ilgili idare tarafından yapı, ruhsat ve ekleri açısından kontrol edilerek en geç on beş iş günü içinde iş bitirme tutanağı onaylanır.

• Yapı denetim hizmet sözleşmesinin, tek taraflı olarak feshi veya yapı sahibi ve yapı denetim kuruluşunun karşılıklı anlaşmasıyla feshi durumunda, fesih işlemi, noter ihbarnamesi ile karşı tarafa, ilgili idareye, ilgili Bayındırlık ve İskân Müdürlüğüne dağıtımlı olarak bildirilmek suretiyle yapılır. Fesih işlemi sonrasında yapı sahibi, yapı denetim kuruluşu ve yapı müteahhidi tarafından seviye tespit tutanağı tanzim edilir ve ilgili idarenin onayına sunulur. Fesih sonrasında, ilgili idarece yapı tatil tutanağı tanzim edilerek, yapı ile ilgili her türlü belge (yapıya ilişkin bilgi formu, ruhsat, hakediş raporu, fesihle ilgili yazışmalar, seviye tespit tutanağı ve yapı tatil tutanağının tasdikli suretleri) bir görüş yazısı ekinde il Bayındırlık ve İskân Müdürlüğüne gönderilir.