Nüfus ve Ekonomik Kalkınma İlişkisi

1.  Demografik Geçiş Teorisi: Teoriye göre az gelişmiş ülkelerin gelişme ve kalkınma sürecinde demografik yapıları üç farklı gelişme gösterir.

• Birinci aşama yüksek doğum ve yüksek ölüm oranının yaşandığı süreçtir.
• İkinci aşama ölüm oranının azalmaya başladığı süreçtir.
• Üçüncü aşama ise doğum oranlarının azalmaya başladığı süreç ya da düşük doğum ve ölüm oranlı süreçtir.

2.  Düşük Düzey Denge Tuzağı (R. Nelson): Malthus’ un Nüfus Yasasına dayanan nüfus artışı ile gelir artışı arasındaki karşılıklı bağımlılığın analiz edildiği modelde Nelson nüfus artışı, yatırımlar ve gelir artışı değişkenlerini analiz etmiştir.

• Gelir artışı karşısında nüfus artışının ulaşacağı maksimum değer %3.3′ dür. Belirli bir istikrar sürecinden sonra nüfus azalır.
• Nüfus artışının maksimuma ulaştığı gelir düzeyinden sonra gelirdeki artış tasarrufları ve yatırılman arttıracaktır.
• Buna göre ekonomik gelişmenin ve kalkınmanın başlatılabilmesi için gelir artış oranının nüfus artış oranından daha fazla olması gerekmektedir.

3. İşsizlik: AGÜ’Ierde işsizlik oranları yüksektir. Bunun en büyük nedeni nüfus artışının iş olanakları artışından daha yüksek olmasıdır. iş olanaklarının artmaması ise yatırım eksikliğinden kaynaklanmaktadır. AGÜ’ler nitelikli iş güzünde arz sorunlu, niteliksiz iş gücünde ise talep sorunlu ülkelerdir.
4. Korunaksız İstihdam: İşçilerin kendilerini ve ailelerini kabul edilebilir geçim düzeyinde tutan, sosyal güvenceler sağlayan ve insana değer veren iş koşullarına sahip olan İşlere düzgün iş denir. AGU’lerde işçilerin büyük çoğunluğu tehlikeli çalışma koşullarında. sosyal güvenlik olmadan çok düşük gelirle korunaksız işlerde çalışmaktadır.
5. Çalışan Yoksulluğu: Günlük yoksulluk sınırının altında ücret kazanan kişiler için geliştirilen kavramdır. AGÜ’Ierde çalışan yoksulluğu çok yüksek seviyededir. Çalışan yoksulluğu altındaki işçiler kendilerini ve ailelerini yoksulluktan kurtaramamaktadır.
6. Üretim: AGÜ’lerde hakîm sektör tarım sektörüdür. Toplam üretimin büyük bir kısmı tarımdan elde edilmektedir ve çalışanların büyük kısmı da tarım sektöründe yer almaktadır. Sanayi sektörü yeteri düzeyde gelişmemiştir. Hem tarım hem de sanayi sektöründe üretim düşük ve eski teknolojilerle yapılmaktadır.
7. Dış Ticaret: AGÜ’lerin çoğunda dış ticaret milli gelirin küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Dış ticarette daha çok birincil mal ve hammadde ihraç edilip nihai sanayi malları ithal edilmektedir. İhraç edilen tarım ürünlerinin fiiyat ve gelire karşı esnekliklerin düşük olması ihraç gelirlerinin artmasını engellemektedir.
8. Eğitim Düzeyi: AGÜ’lerde okuma yazma oranı düşüktür ve hızlı nüfus artışı eğitim sistemini yetersiz kılmaktadır. Kaynak dağılımı düzensizliği eğitim yatırımlarını azaltırken eğitim yetersizliği nitelikli işgücü miktarını azaltmaktadır.
9. Sosyal Yapı Yaşam Düzeyi: Genellikle otoriter devlet yapısı hakimdir. Sosyal yaşam alanları, beslenme, sağlık konusunda yetersizlikler vardır. Çocuk işçi sayısı yüksektir. Toplum geleneksel yapı ve modem yapı olarak iki bölüme ayrılmıştır. Kentleşme oranı düşüktür.

Geleneksel Yapı:

• Sermaye birikimi yetersizdir ve verimlilik düzeyi düşüktür.
• Tarım sektörünün hakim olduğu yapıdır.
• Ücret düzeyleri düşüktür ve nüfus artış hızı yüksektir.
• Üretim daha çok pazar için değil hane halkları için yapılmaktadır.

Modern Yapı:

• Sermaye birikimi hızlıdır ve verimlilik düzeyi yüksektir
• Sanayi sektörü daha ön plandadır.
• Pazar anlayışı hakimdir ve ihracat yapılmaktadır.
• Ücret düzeyleri yüksektir ve kar güdüsü belirgindir.

10.Sermaye Piyasası: Halkın genel alışkanlığı elindeki parayı gömülemektir. Bu nedenle sermaye piyasaları gelişmemiştir.

11.Girişimci ve Üretim Organizasyonu: AGÜ’lerde girişimci sayısı azdır ve yönetsel beceri noksanlıkları söz konusudur.

12.Doğal Kaynaklar: Hammadde niteliğindeki doğal kaynakların az gelişmiş ülkelerden gelişmiş ülkelere yoğun bir akımı söz konusudur. Doğal kaynakların, genel olarak azgelişmiş ülkeler tarafından üretildiği ve gelişmiş ülkeler tarafından tüketildiği görülmektedir.

Kaynakların Laneti Hollanda Hastalığı: Hollanda Hastalığı doğal kaynak gelirlerinden dolayı ülkedeki yerel paranın aşın değerlenmesi ve bunun sonucunda bozulan ticaret koşullan sonucunda ülke ekonomisinde baş gösteren yüksek cari açık ve işsizlik sorunsalını tanımlar. Bu durum Hollanda’da 70’ii yılların başında Kuzey Denizinde petrol bulunduktan sonra yaşandığı için bu ülkenin adı ile anılır.