Cebri İcra Türleri; Cüz’i İcra ve Külli İcra

Bir kimsenin birden çok alacaklısı olduğunda bu alacaklılardan sadece biri takibe geçmiş ve kendi alacağına mahsuben borçlunun mallarına yönelmiş olabilir. Bu durumda eğer borçlunun mallarından sadece borcu karşılamaya yetecek kadarlık bir kısmına haciz uygulanıyor geri kalanına dokunulmuyor ise, hacizli mal satıldığında ise sadece takipte bulunan alacaklıya ödeme yapılıp artan miktar borçluya iade ediliyorsa burada Cüzi Takip yapılmış demektir. Buna karşılık bir tek alacaklı takibe geçmiş olsa bile borçlunun bütün mallarına yasal olarak el konuluyor ve paraya çevrilip takipte bulunan alacaklıya veriliyor ancak artan kısım borçluya değilde diğer alacaklılara ödeniyorsa burada Külli Takip yapılmış demektir. İşte bu durum Cüzi Takibi icra takibi olarak, külli takibi ise iflas takibi olarak karşımıza çıkartmaktadır.

Cüz’i(Ferdi) İcra (İcra Takibi)

1. İlamlı İcra: Kural olarak bir kimsenin hakkı yerine getirilmez veya ihlal edilirse, bu kimse mahkemeye başvurarak bu ihlalin önüne geçilmesini veya hakkının iade edilmesini talep eder. Mahkeme yaptığı yargılama sonunda talepte bulunan lehine karar verirse, muhatap davalının -ki bu kişi takip hukuku bakımından borçludur- bunu yerine getirmesi gerekir. Şayet davalı mahkeme kararının gereğini gönüllü olarak yerine getirmezse, alacaklı icra dairesine başvurup ilamın gereğinin yerine getirilmesini talep eder ve borçluya bir icra emri gönderilir. Borçlu kendisine verilen sürede icra emrine uygun davranmazsa, icra emrinin konusu borç, kanunda öngörülen şekillerde zorla yerine getirilir. Alacaklı, borçluya karşı konusu para olan ya da olmayan tüm talepleri için bu yola başvurabilir. Ayrıca konusu paradan başka bir şey olan alacaklar için alacaklının ilamlı icra yoluna başvurması zorunludur.
2. İlamsız İcra: Kanun, ilamlı icra dışında, sadece para ve teminat alacakları için ilamsız icra yolu ile takibi de kabul etmiştir. bu yolda alacaklının alacağının mahkeme ilamı ile tespit edilip hüküm altına alınması gerekmez. Alacaklı doğrudan icra dairesine başvurarak borçluya karşı takip yapabilir, hatta genel haciz yoluyla takipte, alacaklının elinde herhangi bir belge bulunması da şart değildir. Bir kimseden alacağı olmayan bir kişi dahi bu yola başvurabilir. İlamsız icra yolu kendi içinde üçe ayrılır.
   • Genel Haciz Yolu
   • kambiyo Senetlerine özgü Haciz Yolu
   • Kiralanan Taşınmazların Tahliyesi
3. Rehnin Paraya çevrilmesi Yolu ile Takip: Rehinli alacakların özelliği sebebiyle kanun koyucu, alacağı rehinle temin edilen alacaklılar için ayrı bir takip yolu öngörmüştür. Ancak, bu yol diğer teminatlar için değil; sadece rehinle teminat altına alınan alacaklar için geçerlidir. Rehinli alacaklı, kural olarak doğrudan ilamlı ve ilamsız icra yoluna ya da iflas yoluna başvuramaz. Kanunda belirtilen istisnalar dışında, rehinli alacaklının önce rehni paraya çevrilmesi yoluna başvurması gerekir. Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip, ilamlı ve ilamsız takip olarak ikiye ayrılmaktadır. Rehin alacaklısı, rehinle teminat altına alınan borç vadesinde ödenmediğinde, bu yollara başvurarak rehnin satılmasını ve bedelinden alacağının ödenmesini isteyebilir. alacaklı alacağının rehinle karşılanamayan kısmı için daha sonra diğer takip yollarına başvurabilir. Görüldüğü üzere, burada icranın konusunu, alacağın teminatı olarak gösterilen rehin oluşturur.

Külli(Toplu) İflas (İflas Takibi)

Bu cebri icra yolunda, cuz’i icradan farklı olarak borçlunun karşısında tüm alacaklıları bulunur ve takibin konusu borçlunun tüm malvarlığı oluşturur. Ancak bu takip yoluna tüm borçlular için değil, iflasa tabi borçlular için başvurulur. Bu sebeple iflas hukukunun uygulama alanı icra hukukuna göre daha dardır. İflas yolunda borçlunun bütün mal varlığı satılır ve elde edilen para ile borçlunun bilinen tüm alacaklılarının alacakları ödenir. Bunun sonunda artan bir para kalırsa borçluya verilir. İflas yolunda temel ilke, alacaklılar arasındaki eşitliktir. Borçlunun mal varlığı alacalarını tam karşılamazsa, kanunda öngörülen şekilde, para alacaklılar arasında alacakları oranında (garameten) paylaştırılır.

Diğer yazılarımız;