İlamlı İcra ve Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu ile Takip

Genel Haciz Yoluyla İlamlı İcra Takibi

Kural olarak bir kimsenin hakkı yerine getirilmez veya ihlal edilirse, bu kimse mahkemeye başvurarak bu ihlalin önüne geçilmesini veya hakkının iade edilmesini talep eder. Mahkeme yaptığı yargılama sonunda talepte bulunan lehine karar verirse, muhatap davalının –ki bu kişi takip hukuku bakımından borçludur- bunu yerine getirmesi gerekir.

Şayet davalı mahkeme kadarının gereğini gönüllü olarak yerine getirmezse, alacaklı icra dairesine başvurup ilamın gereğini yerine getirilmesini talep eder ve borçluya bir icra emri gönderilir. Borçlu kendisine verilen sürede icra emrine uygun davranmazsa, icra emrinin konusu borç, kanunda öngörülen şekillerde zorla yerine getirilir. Alacaklı, borçluya karşı konusu para olan ya da olmayan tüm talepleri için bu yola başvurabilir. Ayrıca konusu paradan başka bir şey olan alacaklar için alacaklının ilamlı icra yoluna başvurması zorunludur.

Uyarı: Bazı ilamlar için zamanaşımı söz konusu olmamaktadır. Bunlar;

• Taşınmazın aynına ilişkin ilamlar
• Taşınmazın mülkiyetine ilişkin ilamlar
• Aile hukukuna ilişkin ilamlar
• Şahıs hukukuna ilişkin ilamlar

İlam Niteliğindeki Belgeler

• Mahkeme huzurunda yapılan sulhler
• Mahkeme huzurunda yapılan kabuller
• Mahkeme huzurunda yapılan feragatler
• Kayıtsız şartsız para borcunu içerir düzenleme şeklindeki noter senetleri
• Temyiz kefaletnameleri
• İstinaf kefaletnameleri
• Avukatlar ile müvekkilleri arasındaki uzlaşma tutanakları
• Tüketici hakem heyeti kararları
• Tarım kredi kooperatiflerinin, kredi ile ilgili düzenlenmiş oldukları alacak senetleri ile sözleşme ve taahhütnameler.

İlamlı İcra Takibinde Yetki

Mahkeme ilamları ve ilam niteliğindeki belgelerin takibe konulmasında yer yönünden yetkili icra dairesi Türkiye’deki tüm icra daireleridir. Elinde mahkeme ilamı ya da ilam niteliğinde sayılan belgelerden biri olan alacaklı, herhangi bir icra dairesine giderek takip talebinde bulunabilir. İlamlı icra takibinde sadece başvurma harcı alınır Peşin harç alınmaz.

İlamlı icra takip alan icra müdürü sadece şu hususları kontrol edebilir;

• İlamın asıl ya da onaylı suret olup olmadığını
• İlamda belirtilen alacaklının ilam dolayısıyla hak sahibi olup olmadığını
• İlamın zamanaşımına uğrayıp uğramadığını

Not: İcraya verilmiş olan ilamlar icradaki son işlem tarihinden itibaren hiçbir işlem yapılmaz ise 10 yıl geçmekle zamanaşımı uğrarlar. İlamın icraya konulabilmesi için ilamın kesinleşmiş olması kural olarak şart değildir.

Ancak bazı ilamlar nitelikleri gereği kesinleşmeden icraya konulamaz. Bu kararların önemlileri şunlardır:

• Taşınmazın mülkiyetine ilişkin ilamlar
• Aile hukukuna ve şahsın hukukuna ilişkin ilamlar
• Hakem kararları ve Sayıştay kararları
• Ceza mahkemesi kararları
• Menfi tespit davası sonucu verilen kararlar.

Yapılan takip talebinden sonra borçluya icra emri gönderilir.

İcra Emri

İcra müdürü takip talebini aldıktan sonra 3 GÜN içerisinde borçluya bir İCRA EMRİ (ÖDEME EMRİ DEĞİL) gönderir. Bu icra emrinde borçluya Ilımlı icradaki alacağın türüne göre gerekli mum yapılır. Buna göre:

• Para ve teminat magma ilişkin ilamın icrası söz konusu ise borçluya 7 gün içerisinde parayı ödemesi aksi takdirde haciz yapılacağın belirtilir.
• Eğer konusu paradan başka bir şeyin teslimi veya yapılması ya da yapılmamasını ilişkin ilamın icrası ise borçluya söz konusu ilamda yazılı olan edimini yerine getirmesi aksi takdirde icraen zorla yerine getirileceği ihtaratı yapılır.

Borçlu ilamlı icraya itiraz edemez. Fakat borçlu söz konusu ilam nedeniyle:

• Temyiz yoluna başvurmuş ise icranın durdurulmasını talep edebilir.
• Eğer ilam veya takip zamanaşımına uğramış ise icranın geri bırakılmasını talep edebilir

Kesinleşmesi şartıyla liraya konulması gereken ilamın icraya konulmuş olması durumunda da icranın iadesini talep edebilir.

İlamlı İcraya Karşı Konulması Halleri

Borçlu ilamlı icra takibine karşı itiraz ederek takibi durduramaz. Nitekim ilamlı icraya karşı itiraz bulunmamaktadır. Ancak bazı şartların varlığı halinde borçlu ilamlı icraya karşı koyabilecektir. Bunlar:

• İcranın durdurulması.
• İcranın geri bırakılması.
• İcranın iadesi halleridir.

1. İcranın Durdurulması

Kesinleşme şartı aranmadan icraya konulan ilamlı takipler için borçlunun kullanabileceği bir yoldur. Borçlu kesinleşmeden icraya konulabilen ilamlı takip sonucunda söz konusu ilamı temyiz kanun yoluna götürmüş ise Yargıtay aşamasından dosyanın dönüşüne kadar icranın durdurulmasını talep etme hakkına sahiptir. Borçlunun bunu yapabilmesi için öncelikle temyizini yaparken temyiz dilekçesinde icranın durdurulmasını da talep etmiş olmalıdır.

2. İcranın Geri Bırakılması

İlamlı takipte icranın geri bırakılması iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. Her iki talepte yazılı şekilde yapılır.

Uyarı: Rehinle temin edilmiş alacağı bulunan alacaklı rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapmadan diğer takip yollarına başvuramayacaktır. Bu kesin bir kural olmayıp en önemli istisnası KSÖHY ile yapılan takip oluşturur. Buna göre; rehinle temin edilmiş bulunan alacak aynı zamanda bir kambiyo senedine de dayanıyorsa, alacaklı dilerse rehnin paraya çevrilmesini talep etmeden önce kambiyo senetlerine mahsus ilamsız takip yoluna gidebilecektir.

• İcra emrinin tebliğinden önceki sebeplere dayanılarak icranın geri bırakılmasını talep
• İcra emrinin tebliğinden sonraki sebeplerle dayanılarak icranın geri bırakılmasını talep

3. İcranın İadesi

Alacaklı borçlu hakkında kesinleşmesi şart koşulmamış bir ilama dayanarak ilamlı icra yaptığında borçlu eğer Yargıtay’dan icranın durdurulması kararı almamış ise hem icra takibi devam edecektir hem de ilamın Yargıtay incelemesi devam edecektir. Takip devam ettiğinden mallar haczedilebilir hatta satılıp parası alacaklıya ödenmiş olabilir. Yargıtay bu aşamada temyiz incelemesini sonuçlandırıp borçlunun borçlu olmadığına karar verirse, borçlu alacaklıya ödenen paranın iadesini isteyebilir.