Bu takip yolunda, ilamsız icra takibinin takibin kesinleşmesine kadarki aşamaları bakımından farklılıklar bulunmaktadır, ancak takibin kesinleşmesinden sonraki haciz, satış ve paraların paylaştırılması gibi takip aşamaları genel haciz yolu ile takipteki ile aynıdır.
Alacağı için elinde kambiyo senedi bulunan alacaklı, mutlaka bu yola başvurmak zorunda değildir; genel haciz yoluyla takip de yapabilir. Alacaklının bu yola başvurabilmesi için alacağının senede bağlanmış olması ve bu senedin de kambiyo senedi niteliğinde olması gerekir.
Genel haciz yolu ve kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip arasındaki önemli bir fark, rehinle temin edilmiş alacaklar bakımındandır. Kural olarak, alacağı rehinle temin edilen alacaklı, öncelikle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapmalıdır. Ancak, alacağı rehinle temin edilmiş bir alacaklı, bu alacağı için aynı zamanda kambiyo senedi almışsa, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapmak mecburiyetinde olmadan, doğrudan kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip yapabilir.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip, genel haciz yoluyla takip prosedürüne parale’ düzenlenmiştir, takibin temel aşamaları da aynıdır. Bu takip yolunda da, takip talebi, ödeme emri, takibin kesinleşmesi, haciz, satış, paraların paylaştırılması aşamaları bulunur. Biz, burada sadece iki takip yolu arasında farklı olan hususlar üzerinde duracağız.
Takip Talebi
Takip talebi, genel haciz yolundaki esaslara uygun doldurulur. Ancak kambiyo senedinin özelliği dikkate alınarak, takip talebine ayrıca senedin cinsi, tarihi ve numarası yazılmalıdır.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte, genel haciz yolundan farklı olarak alacaklının takip talebinde belirttiği kambiyo senedinin aslının ve borçlu sayısı kadar onaylı örneğinin de takip talebine eklemesi gerekir.
NOT: Alacaklının borçluya karşı talepte bulunabilmek için ödememe protestosu çekmesi gereken hallerde, kambiyo senedi ile birlikte protestonun da takip talebine eklenerek icra dairesine verilmesi gerekir.
Ödeme Emri
İcra dairesi borçluya derhal bir ödeme gönderir. Kambiyo senetlerine mahsus takibin ödeme emrinde, adi takipteki ödeme emrinde bulunan kayıtlarla aynı kayıtlar bulunsa da bazı hususlar özellikle ihtar kısmı farklı düzenlenmektedir. Buna göre ödeme emrinde şu kayıtlar yer almaktadır:
- Takip talebinde bulunan bilgi ve kayıtlar
- Borcun 10 gün içinde ödenmesi ihtarı
- Borçlunun senedin kambiyo niteliğinde bulunmadığı iddiası var ise bu iddiasını 5 gün içinde şikayet yolu ile icra mahkemesine yapması gerektiği
- Borçlunun borca karşı iddiası var ise 5 GÜN içinde icra mahkemesine itiraz yoluna gidebileceği
- Borçlunun senetteki imzanın kendisine ait olmadığı iddiası var ise 5 gün içinde icra mahkemesine açıkça imzaya yönelik olduğunuz belirtmesi gerektiği itiraz yoluna gidebileceği
- Borcun süresinde ödenmemesi ya da itiraz edilmemesi halinde 10 gün içinde mal beyanında bulunması gerektiği aksi takdirde şikâyet edilmesi durumu söz konusu olursa icra (ceza) mahkemesince hapisle tazyik olunacağı bildirilir.
UYARI: Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte borca ve imzaya itiraz satıştan başka icra takip işlemlerini durdurmaz. Ancak, icra mahkemesi incelemede, borçlunun itiraz dilekçesinde ileri sürdüğü hususları ve eklediği belgeleri dikkate aldığında, itirazın ciddi olduğu kanaatine varırsa, itirazla ilgili olarak esas kararını verinceye kadar takibin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir.
Adi takipte adi belge altındaki imzaya itiraz eden borçlunun itirazın geçici kaldırılması davasını kaybetmesi durumunda kararın kendisine tefhim ve tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde genel mahkemelerde borçtan kurtulma davası açması imkânı vardır. Ancak aynı imkân kambiyo senetlerine mahsus takibe itiraz eden borçlunun bu itiraz davasını kaybetmesi halinde kendisine tanınmamıştır.
KSÖHY Ödeme Emrine Karşı Şikayet Türleri
Özel Şikayet | Genel Şikayet | |
Süresi | 5 Gün | 7 Gün |
Şikayet Merci | İcra Mahkemesi | İcra Mahkemesi |
Şikayet Nedeni | Senedin Kambiyo Senedi Olmadığı | Vadenin Gelmediği |
Borçlunun Senedin Borçlusu Olmadığı | Senedin onaylı suretinin ödeme emrine eklenmeden ödeme emri tebliğ edildiği | |
Protesto çekilmesi gerekirken çekilmemiş olması |
Genel Haciz Yolu İle Takip İle kambiyo Senetlerine özgü Haciz Yolu İle Takibin Karşılaştırılması
Genel Haciz Yolu | Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu |
Önce rehine başvurma ilkesi geçerlidir. | Önce rehine başvurma zorunluluğu yoktur. |
Takip bir senede dayanmak zorunda değildir. | Takip bir kambiyo senedine dayanmak zorundadır ve bunun takip talebine eklenmesi zorunludur. Ayrıca protesto çekilmesi gereken durumlarda protest evrakının da eklenmesi gerekir. |
İcra müdürünün senedi ve borcun vadesini inceleme yetkisi yoktur. | İcra müdür, kambiyo senedinin varlığını ve bunun gerekiyorsa protesto evrakıyla birlikte verilip verilmediğini, senedin kambiyo senedi olup olmadığını, takipte bulunan takip hakkının olup olmadığını, senedin vadesinin gelip gelmediğini incelemek zorundadır. |
Ödeme emri 3 gün içinde gönderilir. | Ödeme emrine karşı itiraz yoluyla birlikte kambiyo senetlerine özgü şikayet yoluna başvurulabilir. Yukarıda belirtilen icra müdürünün dikkate alması gereken durumlar, bu takip yolu için özel şikayet sebebidir. Bunlardan senedin kambiyo senedi vasfına sahip olup olmadığı ve takipte bululanın takip hakkının bulunup bulunmadığı hususları hakkindaki şikayet 5 güne, diğerleri genel şikayet süresi olan yedi güne tabidir. |
İtirazlar 7 gün içinde, yazılı veya sözlü olarak icra dairesine yapılır. İtirazda kural olarak sebep bildirmek gerekmez. | İtirazlar, 5 gün için dilekçe ile İCRA MAHKEMESİNE yapılır. İtirazda sebep bildirilir. |
İtiraz üzerine takip kendiliğinden durur. | İtiraz üzerine, icra mahkemesi tarafından geçici durdurma kararı verilmedikçe takip durmaz |
İtiraz edilmediğinde ödeme ve mal beyanında bulunma süresi 7 gündür. | İtiraz edilmediğinde ödeme ve mal beyanında bulunma süresi 10 gündür. |
Social