Neo Klasik İktisat ve Serbest Dış Ticaret ( Karşılaştırmalı Maliyet Teorisi)

Klasik modelin göz ardı ettiği sermaye faktörünü dış ticaret teorisi içerisine alıp karşılaştırmalı maliyet teorisi çerçevesinde iki ülkenin karlı ticaret koşullarının analiz edildiği yaklaşımdır.

Neo Klasik modelde sermayenin modele dahil edilmesiyle karşılaştırmalı üstünlük fırsat maliyeti kavramı ile açıklanır. Buna göre bir malın üretiminde daha düşük fırsat maliyetine sahip olan ülke o malda karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir.

	Çelik	Buğday
Türkiye	10 TL	1 TL
ABD	1 $	1 $
Türkiye 1 Çelik ⇒ 10 Buğday ABD 1 Çelik ⇒ 1 Buğday

Tabloda bir birim çelik ve buğday için 2 ülkedeki fiyatlar yer almaktadır. Bu fiyatlardan hareketle Türkiye’de birim çeliğin karşılığı 10 birim buğdayın ABD’de 1 birim çeliğin karşılığı 1 birim buğdaydır.

Karşılaştırma doğrultusunda Türkiye’de buğdayın fırsat maliyeti daha düşükken ABD’de çeliğin fırsat maliyeti daha düşüktür. Karşılaştırmalı maliyet teorisine göre Türkiye buğday ABD ise çelik üretiminde karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir.

1. Sabit Fırsat Maliyeti ve Karşılıklı Dış Ticaret

Başlangıçta dışa kapalı olan Türkiye imkânları eğrisi üzerinde A noktasında üretim gerçekleştirmektedir. Türkiye’nin üretim imkânları eğrisinin ABD’ye göre daha yatık olması buğdayın Türkiye’de daha düşük fırsat maliyeti ile üretildiğini göstermektedir. Bu durumda Türkiye buğday üretiminde tam uzmanlaşmaya giderse 0-D kadar buğday üretecektir. Bu üretim 0-B kadarlık kısmı yurtiçinde tüketilirken B-D kadarlık kısmı ihraç edilecek ve bunun karşılığında uluslararası fiyat doğrusunun belirlediği orandan B- E kadar çelik ithal ederek kendi üretebileceği mal miktarında daha fazla mal tüketerek toplumsal refahını arttırmaktadır.

2. Artan Fırsat Maliyet ve karşılaştırmalı Dış Ticaret

Dışa kapalı olan ve başlangıçta A noktasında olan Türkiye’nin buğday üretimindeki fırsat maliyeti ABD’ye göre daha düşüktür. Bu durumda Türkiye dış ticarete açılarak D noktasında üretim gerçekleştirirken buğday üretimi 0-B1 kadar çelik üretimi ise 0-C0 kadar olacaktır. Türkiye B-B1 kadar buğdayı ABD’ye ihraç ederken bunun karşılığında K-E kadar çelik ithal edecektir. Serbest dış ticaret sonrası Türkiye sınırlı uzmanlaşmaya giderek E noktasında mal tüketip toplumsal refah düzeyini arttırmıştır.

3. Azalan Fırsat Maliyeti ve Karşılıklı Dış Ticaret

Başlangıçta dışa kapalı olan ve A noktasında üretim gerçekleştiren Türkiye azalan fırsat maliyeti avantajı ile çelik üretiminde uzmanlaşır ise 0-F’ kadar çelik üretecektir. Bu üretimin 0-C kadarlık kısmı içerde tüketilirken C-F’ üssü kadarlık kısmı içerde tüketilirken C-F’ üssü kadarlık kısmı ihraç edilecek bunun karşılığında 0-B kadarlık buğday ithal edilirken, E noktasında tüketim yapma şansı yakalayacaktır.